Bỏ đề xuất tính thuế 20% trên lãi từng lần bán bất động sản

Tại dự thảo Tờ trình dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ này đã bỏ đề xuất tính thuế suất 20% đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, tính trên thu nhập từng lần giao dịch.

Cụ thể, tại Điều 13, Luật thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) quy định, thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản của cá nhân cư trú được xác định bằng giá chuyển nhượng nhân (x) với thuế suất 2%. Mức thuế suất này được áp dụng với cả cá nhân không cư trú.

Trước đó, Bộ Tài chính từng đề xuất đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân bằng thu nhập tính thuế x (nhân) với thuế suất 20% theo từng lần chuyển nhượng. Trong đó, thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng bất động sản được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan đến việc tạo ra thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

Trường hợp không xác định giá mua và các chi phí liên quan, thuế thu nhập cá nhân được tính bằng giá bán x (nhân) với thuế suất tính theo thời gian sở hữu.

Cụ thể, mức thuế suất đối với bất động sản có thời gian nắm giữ dưới 2 năm là 10%, từ 2 - 4 năm là mức 6% và trường hợp chủ sở hữu nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thu là 4%. Đối với bất động sản có thời gian nắm giữ từ 10 năm trở lên và bất động sản có nguồn gốc thừa kế thì mức thuế suất là 2%.

Đối với bất động sản có nguồn gốc từ nhận thừa kế, mức thuế suất chuyển nhượng không tính theo thời gian nắm giữ mà vẫn giữ như hiện hành, ở mức 2%.

Tranh luận về mức thuế suất trên từng lần chuyển nhượng bất động sản, có nhiều luồng ý kiến khác nhau.

Một số chuyên gia thuế cho rằng, hiện nay mức thuế bất động sản quá thấp dẫn đến việc đầu cơ đất và tình trạng đất bỏ hoang nhiều. Đồng thời, việc đánh thuế 2% trên tổng giá trị chuyển nhượng như hiện tại là chưa hợp lý, bởi dù người bán có lãi hay lỗ thì vẫn phải đóng thuế như nhau, dẫn đến bất bình đẳng và nguy cơ thất thu ngân sách và làm méo mó thị trường.

Ngoài ra, hiện nay doanh nghiệp chuyển nhượng bất động sản đã phải nộp thuế 20% trên phần thu nhập, thì cá nhân cũng nên thực hiện tương tự để đảm bảo công bằng.

“Chính sách thuế thu nhập cá nhân phải đảm bảo đúng bản chất bởi chỉ khi có thu nhập mới phải nộp thuế”, vị chuyên gia Thuế nói thêm.

Ngược lại, một số chuyên gia kinh tế đánh giá rằng, hiện Việt Nam chưa có sắc thuế tài sản đúng nghĩa. Việc đánh thuế bất động sản chỉ tập trung vào hoạt động giao dịch, bỏ ngỏ phần lớn tài sản đang bị “nắm giữ chờ tăng giá”. Việc áp thuế này có thể khiến những người đang có bất động sản muốn bán không còn động lực để bán và để mặc đó chờ thời. Trong khi người mua khó tìm được hàng phù hợp và dẫn đến tình trạng vừa thừa, vừa thiếu trên thị trường.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, nếu tiếp tục chỉ thu thuế khi có giao dịch thì vẫn bỏ sót nhóm đang nắm nhiều nhà đất nhưng không tạo ra giá trị sử dụng. Muốn lành mạnh hóa thị trường, phải thu từ sở hữu chứ không chỉ từ chuyển nhượng.

Nhiều chuyên gia kiến nghị chính sách có thể được thiết kế theo hướng miễn hoặc giảm thuế cho nhà cho thuê thực sự hoặc có dòng tiền rõ ràng, chỉ đánh thuế mạnh với bất động sản bỏ không, găm giữ chờ tăng giá.

Về phía cơ quan quản lý, Bộ Tài chính nhìn nhận, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế (giá bán trừ giá mua và các chi phí hợp lệ) phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính nêu, để thực hiện được việc này cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ.

Nhà chức trách cũng nhấn mạnh việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản. Điều này sẽ giúp cơ quan thuế có đủ thông tin, căn cứ pháp lý để xác định thời gian nắm giữ cũng như yếu tố cần thiết khác phục vụ tính thuế.