Lấn biển Đà Nẵng: Muốn phát triển phải đánh đổi

Lấn biển là “logic” tự nhiên

Trao đổi với Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, PGS. TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho hay việc lấn biển phải đặt trong câu chuyện muốn phát triển phải thay đổi hiện trạng và phải đánh đổi. Không thể không xâm phạm cái gì mà phát triển được, phải chấp nhận đánh đổi theo nghĩa hiện trạng cái cũ không còn và thay vào đó là cái mới. Vấn đề đặt ra là với cái mới, lợi ích phát triển có cao hơn, lớn hơn, xứng đáng hơn so với sự đánh đổi về mặt lịch sử, hiện trạng không? Đà Nẵng đang như vậy, có một cơ hội rất lớn.

Câu chuyện lấn biển là câu chuyện hoàn toàn được quan tâm từ xư đến nay. Thế giới đã lấn biển từ rất lâu và nhiều nơi lấn biển còn kinh khủng hơn. Đà Nẵng cũng phải đặt ra mục tiêu ấy khi không gian phát triển đất liền của Đà Nẵng đang bị thu hẹp lại và còn bị chia nhỏ. Câu chuyện lấn biển không chỉ giúp Đà Nẵng mở rộng mặt bằng phát triển mà còn có mặt bằng tập trung đủ sức để làm những dự án đủ lớn, đủ tầm để xoay chuyển tình thế. Cho nên về nguyên tắc, đặt ra vấn đề lấn biển là logic tự nhiên.

“Ở đây, phải tính chuyện đánh đổi, việc lấn biển sẽ mất mát như thế nào, thiệt hại ra sao, chi phí tốn kém và lợi ích phát triển ở đâu. Lợi ở đây là lợi cho Đà Nẵng, cho người dân Đà Nẵng và cũng là lợi cho cả quốc gia chứ đừng nghĩ câu chuyện tính toán cục bộ, địa phương”, PGS. TS Trần Đình Thiên nói.

Theo PGS. TS Trần Đình Thiên, bài toán lấn biển phải được tính một cách nghiêm túc và trên tinh thần phát triển chứ không phải muốn phát triển mà không muốn mất gì cả. Chính Đà Nẵng là địa phương rất tiên phong trong việc đưa ra những tư tưởng phát triển, sẵn sàng đánh đổi để bứt phá vươn lên và lần này là bài toán đặt ra cho Đà Nẵng. “Tôi nghĩ định hướng lấn biển để có không gian phát triển là cái lớn cần được quan tâm một cách tích cực, chứ không phải nghĩ theo hướng tiêu cực. Đừng để làm mất cơ hội của Đà Nẵng và cũng là cơ hội của đất nước”, PGS. TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Cửu Loan, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội quy hoạch Phát triển đô thị Đà Nẵng cho hay, Đà Nẵng đang đứng trước thách thức lớn khi quỹ đất phát triển rất hạn chế trong khi kỳ vọng của Trung ương dành cho Đà Nẵng là rất lớn. Bên cạnh đó, Đà Nẵng cũng là một đô thị biển được kỳ vọng nhất, một đô thị kiểu mẫu trong chiến lược phát triển đô thị Việt Nam. Vì vậy, việc lấn biển được cần nghiên cứu để phát triển kinh tế đô thị cho Đà Nẵng.

Theo Nghị quyết 136 của Quốc hội, Đà Nẵng được lựa chọn xây dựng khu thương mại tự do, trong thời gian thí điểm 5 năm. Đây là lần đầu tiên trong cả nước có khu thương mại tự do. Trong khu thương mại tự do, thành phố có đề xuất vị trí lấn biển. Hiện thành phố đã hoàn thiện đề án khu thương mại tự do Đà Nẵng gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) thẩm định, trình Thủ tướng xem xét, phê duyệt. Còn việc lấn biển và lấn như thế nào để có thêm dư địa phát triển, cũng còn đang nghiên cứu, đánh giá toàn diện để xác định định hướng và lộ trình đầu tư xây dựng.

Cần có dự án cụ thể

Ông Nguyễn Cửu Loan cũng cho rằng cần nghiên cứu, đánh giá đầy đủ hơn, xem diện tích cần phải lấn biển để đủ dư địa phát triển không chỉ cho thành phố mà cho cả một khu vực và để phù hợp với khu thương mại tự do cũng như các định hướng phát triển kinh tế trong dài hạn, nhất là khi Đà Nẵng được định hướng phát triển vươn tầm quốc tế. “Nếu đã có chủ trương, Đà Nẵng nên mạnh dạn nghiên cứu để đánh giá xem có triển khai được hay không và triển khai như thế nào trong tình hình quỹ đất hạn chế”, ông Loan nói.

Ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho hay từ lâu thế giới đã bắt đầu công cuộc lấn biển, Việt Nam cũng có lịch sử về lấn biển. Tuy nhiên, việc lấn biển cần có dự án cụ thể rồi mới nghiên cứu, xem xét có phù hợp không. Ý nghĩa quan trọng của một dự án lấn biển là phải mang lại mục tiêu chung, lợi ích cho địa phương, đất nước. Nếu dự án lấn biển được nghiên cứu kỹ lưỡng, quy hoạch bài bản vì mục tiêu chung sẽ là cơ hội để khai thác tốt không gian biển, tạo dư địa phát triển như chủ trương thông suốt hiện nay.

Tại Đà Nẵng, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đồng ý chủ trương lấn biển để tạo quỹ đất mới, mở rộng không gian làm khu thương mại tự do Đà Nẵng và dự án cũng đã được nghiên cứu. Việc lấn biển làm khu thương mại tự do là đương nhiên bởi khu thương mại tự do cần kết nối với cảng Liên Chiểu, hạ tầng giao thông phải đảm bảo. Việc lấn biển là để tạo ra mặt bằng xây dựng các công trình ở mức độ phù hợp để phục vụ cho các hoạt động của khu thương mại tự do. Bởi khu thương mại tự do ở đây không chỉ có khu vực lấn biển là cả trên đất liền. Cho nên, việc lấn biển đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng khu thương mại tự do.

Còn đối với các dự án khác, muốn lấn biển phải đánh giá tác động môi trường, có ảnh hưởng đến dòng chảy không, chứ không phải lấn ở đâu cũng được. Lấn biển để làm cái gì cần có dự án cụ thể, dự án đấy là xây dựng nhà ở, khu vui chơi hay biệt thự... Khi đấy sẽ xem xét Đà Nẵng còn dư địa để làm không. “Nếu lấn biển ở Đà Nẵng để làm xây dựng các thứ khác có cần thiết không, cần phải tính toán kỹ. Tất cả đều phải xem xét một cách kỹ lưỡng, được các cơ quan Nhà nước thống nhất và trên cơ sở đánh giá tác động môi trường”, ông Trần Ngọc Chính nhấn mạnh.

Theo ông Trần Ngọc Chính, Kiên Giang với thành phố Rạch Giá gần như một nửa thành phố là lấn biển. Nhờ địa hình thuận lợi nên việc lấn biển ở thành phố được thực hiện tương đối đơn giản. Rạch Giá giờ đây là một thành phố xinh đẹp, năng động nhưng thanh bình với đô thị được quy hoạch bài bản, khang trang nhiều nơi ao ước. Có thể nói, Kiên Giang đã lấn biển thành công.

Tuy nhiên, dự án lấn biển ở Kiên Giang đã được tính toán lâu dài và thấy phù hợp mới bắt tay làm. Đà Nẵng, ngoài khu thương mại tự do đã chủ trương lấn biển, những dự án khác muốn lấn biển phải xem xét một cách kỹ lưỡng. Khu vực từ Sơn Trà đến Non Nước là bãi tắm đẹp nhất hành tinh nên không thể lấn biển được, còn khu vực vịnh Đà Nẵng cũng có thể lấn biển nhưng phải nghiên cứu cụ thể, chặt chẽ trước khi thực hiện.