Loạt Bộ, ngành bị nêu tên vi phạm quản lý nhà đất

Trong báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2020, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chỉ ra nhiều vi phạm của một số Bộ, cơ quan Trung ương trong quản lý, sử dụng tài sản là nhà đất.

Theo đó, một số Bộ, cơ quan Trung ương chưa xử lý dứt điểm tình trạng bị lấn chiếm về nhà, đất kéo dài qua các năm; chưa hoàn thành việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước, chưa hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; thực hiện liên doanh, liên kết, cho thuê, mượn đất không đúng quy định; thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất nhưng chưa dứt điểm; hiệu quả sử dụng tài sản là nhà, đất chưa cao; chưa có quy định hướng dẫn việc quản lý và sử dụng tài sản đối với tài sản gắn liền với đất lâm sản.

Tại một số địa phương còn tình trạng để đất công bị lấn chiếm hoặc cho thuê kinh doanh sai quy định; một số đơn vị sự nghiệp cho thuê tài sản nhưng chưa xây dựng đề án sử dụng tài sản công vào mục đích cho thuê, báo cáo cơ quan, người có thẩm quyền quyết định; chưa lập phương án, kế hoạch sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt đối với diện tích đất quy hoạch đưa ra ngoài diện tích đất rừng giao cho địa phương quản lý.

Chưa xử lý dứt điểm tình trạng nhà đất bị lấn chiếm kéo dài nhiều năm

KTNN chỉ rõ, tại Bộ GTVT có cơ sở đào tạo lái xe phường Phú Thịnh, Sơn Tây thuộc Trường Cao đẳng GTVT Trung ương I do gia đình người dân chiếm dụng 140,5m2 từ năm 1996.

Bộ Nội vụ có 2 đơn vị thuộc Cục Văn thư LTNN (Trung tâm LTQG II - 113 Đông Hưng Thuận, Quận 12, TP.HCM, Trung tâm LTQG IV - K2 Đà Lạt) giao cho cán bộ, viên chức sử dụng đến nay chưa thu hồi được;

Bộ Xây dựng: Tại Văn phòng Bộ chưa làm các thủ tục di dời nơi làm việc của 2 doanh nghiệp đang sử dụng nhà 5 tầng nguồn gốc góp vốn đầu tư xây dựng từ năm 1995; Trường Cao đẳng Xây dựng TPHCM, Trường Cao đẳng Xây dựng Công trình đô thị, Viện Kiến trúc Quốc gia chưa xử lý di dời các hộ dân đã ở từ nhiều năm trước để thu hồi đất tại các trụ sở;

Bộ NN-PTNT: Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam có 407,2ha đất lấn chiếm; Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Miền Nam có 241,6ha đất đang tranh chấp;

Bộ GD-ĐT: Viện Nghiên cứu thiết kế trường học còn cho Công ty xây dựng trường học nay là Công ty xây dựng Đông Dương sử dụng trụ sở từ năm 2010 đến nay chưa thu hồi được;

Tổng cục Hải quan (TCHQ): 1 cơ sở nhà đất tại Hải đội 3 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thuộc Cục điều tra chống buôn lậu đang bị lấn chiếm 93,2 m2;

Bộ Y tế: Còn tình trạng tranh chấp, lấn chiếm đất làm nhà ở trong suốt thời gian dài nhưng không được xử lý dứt điểm theo quy định tại Điều 13, 15 Nghị định số 167/2017/NĐ-CP, tổng diện tích 7.820,2m2.

Trung ương Đoàn TNCSHCM: Phân viện Miền Nam (Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam) có hộ gia đình ông Nguyễn Văn Toại kinh doanh xưởng mộc diện tích khoảng 1.730,5m2 không chịu di dời để hoàn trả tài sản, mặt bằng.

Chưa hoàn thành việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước 

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN), đến thời điểm 31/12/2019 mới có 114/505 cơ sở nhà đất đã thực hiện rà soát, kê khai, sắp xếp lại nhà đất (tương đương 22,5%), trong đó mới có 99 cơ sở nhà đất đã được Bộ Tài chính phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý tài sản công là nhà đất;

Ủy ban Dân tộc có 4 cơ sở nhà đất đang quản lý sử dụng nhưng trong đó 1 cơ sở (80-82 Phan Đình Phùng) chưa được cấp có thẩm quyền giao quyền sử dụng đất, 02 cơ sở chưa được phê duyệt phương án sắp xếp lại;

Bộ Nội vụ: 11 cơ sở nhà, đất của 10 đơn vị tại 8 tỉnh thành chưa xây dựng phương án sắp xếp, xử lý các loại tài sản công theo quy định tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017; 3 cơ sở nhà, đất của 2 đơn vị đã hoàn thành việc kê khai, đề xuất phương án sắp xếp xin trình UBND các tỉnh, thành phố và Bộ Tài chính phê duyệt (đến thời điểm kiểm toán chưa có ý kiến trả lời).

Bộ VH-TT-DL: Đến thời điểm kiểm toán còn 46 cơ sở nhà đất tại Hà Nội và các địa phương chưa thực hiện phương án sắp xếp, xử lý nhà đất theo quy định;

TCHQ: Còn 49 cơ sở nhà, đất chưa được phê duyệt trong phương án sắp xếp theo Nghị định số 167/2017/NĐCP, trong đó 28 cơ sở đã báo cáo Bộ Tài chính và 21 cơ sở chưa báo cáo Bộ Tài chính;

Bộ TN-MTchưa thực hiện đầy đủ nhiệm vụ về lập báo cáo kê khai và đề xuất phương án sắp xếp lại, xử lý đối với 87/680 cơ sở nhà, đất đang quản lý, sử dụng, gửi cơ quan quản lý cấp trên theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định số
167/2017/NĐ-CP

Thực hiện liên doanh, liên kết, cho thuê, mượn đất không đúng quy định

Về vi phạm này, KTNN chỉ rõ, một số đơn vị thuộc Tổng LĐLĐVN sử dụng tài sản đất còn chưa đúng quy định, liên kết, hợp tác góp vốn kinh doanh có nguy cơ mất kiểm soát về quản lý diện tích đất được giao;

TAND Tối cao: 19 cơ sở nhà, đất không có nhu cầu sử dụng, hiện đang cho mượn, bỏ trống, sử dụng không đúng theo quy định;

Bộ GTVT: Tổng Công ty quản lý bay Việt Nam cho thuê một phần diện tích tại Trung tâm Văn hoá hàng không, Hà Nội (2.332,5m2 ) và Canteen tại 22 Trần Quốc Hoàn, TP.HCM (1.519m2) chưa phù hợp với mục đích sử dụng đất được giao;

Bộ Nội vụ: Cục Văn thư LTNN cho thuê tài sản khi chưa được Bộ phê duyệt đề án sử dụng tài sản công; 

Bộ Xây dựng: Trường Cao đẳng Xây dựng số 1 cho thuê phòng học khi chưa được Bộ phê duyệt Đề án sử dụng tài sản công;

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội - Bộ GD-ĐT: Cho Công ty BK - Holdings mượn tầng 2 tòa nhà A17, diện tích 432 m2 và Công ty TNHH MTV Tư vấn và chuyển giao công nghệ Bách khoa mượn làm văn phòng 40 m2, tầng 2 nhà A17 không thu tiền thuê;

Bộ NN-PTNT: Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam sử dụng một phần trụ sở để hợp tác kinh doanh và cho thuê vị trí đặt cột viễn thông nhưng chưa lập đề án trình Bộ phê duyệt;

Bộ GD-ĐT: Trường Dự bị Đại học Dân tộc Trung ương có 5 hộ là cán bộ (công tác tại trường) thuê nhà tại khu tập thể cũ của trường chưa đúng với mục đích sử dụng đất được giao là làm cơ sở giáo dục; đến thời điểm kiểm toán có 36/49 đề án cho thuê cơ sở vật chất được Bộ phê duyệt; hàng năm Chi cục thuế Quận Hoàn Kiếm, Xí nghiệp quản lý và phát triển Nhà Hoàn Kiếm đều có thông báo tới Văn phòng Bộ GD&ĐT đề nghị nộp tiền thuê nhà, thuê đất của cơ sở 15 Hai Bà Trưng - 29B Ngô Quyền, số tiền phải nộp đến hết quý III/2019 là 44,647 tỷ đồng (tiền thuê nhà 32,532 tỷ đồng, tiền chậm nộp tiền thuê đất và và tiền thuê đất 12,115 tỷ đồng), Bộ GD-ĐT và cơ quan chức năng liên quan đang phối hợp để giải quyết vấn đề này;

Bộ VH-TT-DL: Một số hộ gia đình sử dụng đất sinh hoạt trong khuôn viên các nhà hát (Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Tuồng Việt Nam); cho mượn diện tích sử dụng chưa có phê duyệt của Bộ chủ quản và biên bản bàn giao tài sản (Liên đoàn Xiếc Việt Nam).

Tính đến thời điểm 31/12/2019 có 33 đơn vị sử dụng tài sản thực hiện liên kết kinh doanh cơ sở vật chất thời gian từ 01 đến 10 năm, mục đích liên kết hoạt động dịch vụ (café và dịch vụ phụ trợ…), tổng số tiền thu được từ hoạt động này trong năm 2019 là 117,383 tỷ đồng trong đó số thu tại các đơn vị được Bộ VH-TT-DL chấp thuận là 68,272 tỷ đồng, số thu của các đơn vị chưa có đề án sử dụng tài sản công vào mục đích cho thuê là 49,111 tỷ đồng.

Một số nội dung chưa đúng theo quy định như: Ký hợp đồng cho thuê đất, tài sản trên đất nhưng giá cho thuê chưa thực hiện đấu giá theo Điều 46 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP (Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, Trung tâm HLTTQG Hà Nội, Viện Khoa học TDTT), sử dụng tài sản trên đất cho thuê chưa lập Đề án sử dụng tài sản công vào mục đích cho thuê theo quy định (Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Học viện Múa Việt Nam, Nhà hát Tuồng Việt Nam, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, Nhà hát Lớn Hà Nội, Trường Cao đẳng Du lịch Đà Lạt, Trung tâm HLTTQG Hà Nội, Viện Khoa học TDTT), chưa nộp tiền thuê đất theo quy định tại khoản 2 Điều 42 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP (Học viện Múa Việt Nam, Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Lớn Hà Nội, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội).

Tại Nhà hát Lớn Hà Nội hợp đồng quy định thời gian liên doanh liên kết vượt 3 năm so với chủ trương của Bộ VH-TT-DL cho phép. Năm 2011 Nhà hát Lớn được công nhận là di sản văn hóa nên việc cho thuê liên doanh liên kết và việc bên đối tác tự ý cải tạo một số hạng mục bên trong Nhà hát là chưa đúng quy định tại Điều 14 Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và Điều 32 Luật Di sản.

Bộ Y tế: Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Viện Dược liệu, Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế sử dụng cơ sở nhà đất cho thuê, kinh doanh không đúng chức năng, nhiệm vụ tại khoản 1 Điều 6 Thông tư số 144/2017/TT-BTC.

Văn phòng Bộ Y tế đã cho thuê trái thẩm quyền, giao cho Công đoàn ngành quản lý thu chi mà không phản ánh trên BCQT, BCTC, đơn giá cho thuê cơ bản không thay đổi từ năm 2015 là trái quy định tại khoản 5 Điều 55 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và các quy định của Luật Kế toán; hầu hết các đơn vị sự nghiệp có cơ sở nhà đất cho thuê không thực hiện xây dựng Đề án sử dụng tài sản công theo quy định.

Viện Dược liệu cho thuê cơ sở nhà, đất không thực hiện đấu giá theo quy định tại Điều 46 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP, không điều chỉnh giá cho thuê theo biến động của thị trường trong thời gian dài, làm giảm tính kinh tế, hiệu quả của tài sản công, lãng phí nguồn lực của Nhà nước; các đơn vị trực thuộc Bộ đã thu được số tiền 71,2 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí và nộp thuế, số còn lại 56,131 tỷ đồng được sử dụng trích lập các quỹ và chi hoạt động thường xuyên là không đúng quy định tại khoản 4 Điều 15 Nghị định số 167/2017/NĐ-CP.

Bệnh viện Tâm thần TW2 cho thuê tài sản không đúng quy định, đã có Thông báo kết quả kiểm tra số 86/TB-STNMT ngày 02/3/2020 và Quyết định xử phạt số 05/QĐ-XPHC ngày 10/01/2020 của Sở TN&MT Đồng Nai buộc bệnh viện khôi phục tình trạng đất như trước khi vi phạm và nộp lại số lợi bất hợp pháp 0,825 tỷ đồng vào NSNN, đồng thời chấm dứt Hợp đồng cho thuế nhưng đến thời điểm kết thúc kiểm toán (ngày 17/11/2020) vẫn chưa thực hiện.

Trung ương Đoàn TNCSHCM: 04/13 đơn vị sự nghiệp cho thuê đã có đề án nhưng chưa được phê duyệt theo quy định với tổng diện tích là 9.381m2, 12/13 đơn vị sự nghiệp cho thuê chưa thực hiện đấu giá theo quy định, 13/13 đơn vị sự nghiệp sử dụng diện tích nhà cho thuê chưa báo cáo các cơ quan có thẩm quyền để xác định tiền thuê đất tương ứng với thời gian sử dụng, tỷ lệ diện tích nhà cho thuê theo quy định.

Thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất nhưng chưa dứt điểm 

Trong vi phạm này, KTNN cho biết, TAND Tối cao có 9 cơ sở nhà, đất dôi dư đang làm thủ tục bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã có văn bản cho phép bán của Bộ Tài chính, đến nay chưa thực hiện xong.

Trong đó, có cơ sở nhà đất tại Phường Cao Xanh, TP. Hạ Long tỉnh Quảng Ninh đang cho Công an tỉnh Quảng Ninh mượn từ ngày 11/6/2018. Tại thời điểm kiểm toán đơn vị chưa cung cấp được Quyết định chuyển mục đích sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch sử dụng của cấp có thẩm quyền đối với các cơ sở nhà đất chuyển quyền sử dụng đất gắn với chuyển mục đích sử dụng đất.

Hiệu quả sử dụng tài sản là nhà, đất chưa cao 

Theo KTNN, tại Bộ GTVT: Cục Hàng không Việt Nam đang quản lý cơ sở đất số 200/10/2 phố Nguyễn Sơn, phường Bồ Đề, quận Long Biên, thành phố Hà Nội diện tích 9.075,8m2, với mục đích làm khu thể dục thể thao của ngành, song việc giao quản lý và sử dụng cơ sở đất chưa phát huy hiệu quả, Cục đã có Văn bản gửi Bộ GTVT về phương án hoàn trả lại cho địa phương nhưng đến nay chưa nhận được văn bản trả lời.