'Nếu ổn định lãi suất thì không thể nào kiểm soát được thị trường ngoại hối'

Tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã phát biểu trao đổi liên quan đến vấn đề tiền tệ, tín dụng. 

Giảm lãi suất 0,5 đến 1% khó khả thi

Về điều hành lãi suất, tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, đây là những vấn đề quan trọng của điều hành chính sách, tiền tệ mà và cũng là vấn đề toàn cầu đang quan tâm. Các ngân hàng trung ương trên thế giới đều đang phải đối phó, điều hành chính sách tiền tệ để ổn định tình hình trước biến động đầy phức tạp.

Theo bà Hồng, năm 2022 biến động rất lớn và khó khăn hơn nhiều so với những gì chúng ta đánh giá vào cuối năm 2021. Cụ thể là việc FED và ngân hàng trung ương các nước tăng mạnh lãi suất nhanh hơn dự kiến, trong đó FED đã tăng lãi suất cao và chỉ dẫn là sẽ tiếp tục tăng ở mức cao từ 4,5 đến 4,7% vào giữa năm 2023.

"Đặc biệt là đồng USD tăng mạnh làm cho các đồng tiền trên thế giới và khu vực mất giá rất mạnh, nhiều đồng tiền mất giá khoảng từ 10 đến 30%, dự trữ ngoại hối nhà nước của các nước đều suy giảm mạnh, tính đến nay thì dự trữ của các nước suy giảm đến 1.000 tỷ USD", bà Hồng nói.

Tại Việt Nam, những diễn biến của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán là những yếu tố tác động rất mạnh đến hoạt động tiền tệ và ngân hàng.

Trong khi đó, chính sách tiền tệ được giao rất nhiều nhiệm vụ. Và ngay kể cả trong bối cảnh lãi suất của thế giới tăng cao, nhiệm vụ giao cho chính sách tiền tệ vẫn là phải cố gắng giảm được lãi suất 0,5 đến 1% trong 2 năm 2022 và 2023.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, đây là một nhiệm vụ thực sự khó khăn. Trong 9 tháng đầu năm, NHNN đã góp phần kiểm soát lạm phát ở mức bình quân 9 tháng là 2,73% và năm 2022 thì nhiều khả năng chúng ta đạt mức bình quân là dưới 4%. Một mức thấp hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới và khu vực.

Bên cạnh đó, tín dụng của ngân hàng thì trong 9 tháng đã tăng trên 11%. Và nếu mà so với cùng kỳ thì tín dụng là tăng đến 16 đến 17%. "Đây cũng là một yếu tố để góp phần cho tăng trưởng kinh tế dự kiến đạt 8% cho cả năm nay", Thống đốc nhấn mạnh.

Cú sốc tháng 10 của tỷ giá và thanh khoản

Về tỷ giá, bà Hồng cho biết Ngân hàng Nhà nước cũng đã theo dõi sát, điều hành và cho phép linh hoạt ở mức độ phù hợp, đồng bộ với các công cụ khác để ổn định được thị trường tiền tệ, ngoại hối.

Trên thị trường tiền tệ trong 9 tháng đầu năm, thanh khoản của hệ thống ngân hàng được điều tiết rất tốt và thậm chí là có dư thừa. Mặt bằng lãi suất mặc dù không giảm được nhưng, chỉ tăng từ 0,3 đến 0,4% so với cuối năm trước. Đây là một diễn biến phù hợp với bối cảnh chung của quốc tế. Tuy nhiên, sang tháng 10 thì thị trường tiền tệ và ngoại hối biến động rất mạnh, yếu là do tác động bởi tâm lý kỳ vọng.

"Đặc biệt trên thị trường có những thông tin không đúng sự thật và tác động rất mạnh đối với hoạt động của các tổ chức tín dụng cũng như những diễn biến, đặc biệt là trên thị trường ngoại tệ, đẩy tỷ giá tăng rất cao", bà Hồng nêu rõ.

Trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động và linh hoạt nhằm đảm bảo ổn định hoạt động của hệ thống ngân hàng và sẵn sàng cung ứng, thanh khoản để đáp ứng nhu cầu chi trả cho các tổ chức tín dụng.

"Đối với thị trường ngoại hối thì cho phép tỷ giá biến động linh hoạt hơn và lúc này Ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất để kiểm soát tỷ giá. Bởi vì nếu như ổn định lãi suất thì không thể nào góp phần kiểm soát được thị trường ngoại hối, mà thị trường ngoại hối ổn định là vô cùng quan trọng đối với niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam", bà Hồng nói.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phân tích, việc hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới nên độ mở cửa nền kinh tế của Việt Nam rất lớn. Những tác động của kinh tế thế giới đến thị trường tiền tệ, ngoại hối trong nước là điều tất yếu.

Thống đốc Ngân hàng cũng nêu rõ, cần phải sẵn sàng chuẩn bị tâm thế để ứng phó với những biến động. Trong ngắn hạn, nếu lựa chọn thì phải đánh đổi giữa các mục tiêu, ví dụ ổn định thị trường ngoại hối thì tỷ giá chúng ta phải chấp nhận lãi suất tăng cao.

"Khi lãi suất tăng cao thì có thể ảnh hưởng một chút đến sản xuất của doanh nghiệp, tăng trưởng của kinh tế của chúng ta đi chậm lại một chút, nhưng với sự ổn định của thị trường tiền tệ, ngoại hối và hoạt động ngân hàng thì sau khi ổn định chúng ta sẽ có điều kiện để tăng tốc phát triển sau", bà Hồng nói.

Chia sẻ thêm về tình huống điều hành ngay đầu tháng 10/2022, Thống đốc cho biết: "Nới room tín dụng sẽ gây áp lực đối với thị trường tỷ giá và ngoại hối. Rất may, trong thời gian trước đây Ngân hàng Nhà nước chưa điều chỉnh tăng room tín dụng, bởi nếu lúc đó mà Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng room tín dụng thì sự kiện tháng 10 vừa rồi chắc có lẽ là thanh khoản rất khó khăn và như vậy sẽ ảnh hưởng đến khả năng chi trả của các tổ chức tín dụng", bà Hồng cho biết thêm.

Hạn mức cho vay xăng dầu vẫn còn 44.000 tỷ đồng

Hạn mức cấp cho 16 doanh nghiệp xăng dầu là 103.000 tỷ đồng, mới sử dụng đến khoảng 58.000 tỷ đồng và hạn mức chưa sử dụng còn 44.000 tỷ đồng.

Ngân hàng Nhà nước vừa qua đã bán can thiệp ngoại tệ với nhiều DN xăng dầu. Ví dụ, 9 tháng đầu năm với các DN lớn như: Lọc dầu Nghi Sơn, Tập đoàn Xăng dầu và Lọc dầu Bình Sơn... lượng ngoại tệ bán ra phải 10 tỷ USD.