Thị trường TPDN: Sôi động trở lại nhờ những động lực mới

TPDN sôi động trở lại

Sau cuộc khủng hoảng năm 2022 – 2023, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đã có một năm 2024 phục hồi mạnh mẽ.

Báo cáo mới đây của VIS Rating cho biết, tổng giá trị phát hành trong năm 2024 đạt 472 nghìn tỷ đồng, tăng 37% so với năm 2023. Trong đó, 83% lượng phát hành mới đến từ tổ chức phát hành thuộc ngành ngân hàng và bất động sản nhà ở. Phần lớn trái phiếu phát hành mới năm 2024 có kỳ hạn từ 3 năm hoặc ngắn hơn.

Tỷ lệ chậm trả tích lũy đến cuối tháng 12/2024 đạt 14,3%. 21 tổ chức phát hành chậm trả lần đầu trong năm 2024, giảm so với con số 79 trong năm 2023. Xét về nhóm ngành, ngành năng lượng có tỷ lệ chậm trả tích lũy cao nhất, ở mức 42%. Còn ngành bất động sản nhà ở chiếm 62% tổng giá trị trái phiếu chậm trả trên thị trường.

Về tình hình xử lý chậm trả, tỷ lệ thu hồi nợ gốc chậm trả tăng lên 24,8% vào cuối năm 2024, cao hơn 6% so với đầu năm. Các tổ chức phát hành đã trả 21.000 tỷ đồng dư nợ gốc trái phiếu chậm trả trong năm vừa qua. Ngoài ra, 80% số trái phiếu chậm trả có tỷ lệ thu hồi nợ gốc đang ở mức dưới 5% so với tổng giá trị.

Về hồ sơ tín nhiệm của tổ chức phát hành, theo VIS Rating, 25% số tổ chức phát hành trong năm 2024 có hồ sơ tín nhiệm ở mức “dưới Trung Bình” hoặc yếu hơn, cải thiện so với mức 34% trong năm 2023.

Theo ông Nguyễn Đình Duy - Giám đốc, Chuyên gia Phân tích Cấp cao của VIS Rating, Luật Chứng khoán sửa đổi đang mở ra một giai đoạn phát triển mới cho thị trường TPDN.

“Những thay đổi trong luật không chỉ giúp hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường kỷ luật thị trường mà còn nâng cao tính minh bạch trong công bố thông tin. Đây là yếu tố then chốt giúp khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, từ đó tạo động lực để hoạt động phát hành trái phiếu khởi sắc trở lại”, ông nói.

Còn theo ông Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương, mặc dù còn “non trẻ” song thị trường TPDN tại Việt Nam đã trải qua nhiều thăng trầm và bước ngoặt.

“Từ những biến động trong quá khứ, hệ thống pháp lý dần được hoàn thiện hơn. Cùng với đó, những quy định về xếp hạng tín nhiệm hay yêu cầu về bảo lãnh ngân hàng và tài sản đảm bảo trong Luật Chứng khoán sửa đổi cũng giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và tổ chức phát hành tốt hơn. Qua đó, kênh huy động vốn này trở nên minh bạch và đáng tin cậy hơn, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và lành mạnh của thị trường”, ông nói.

Động lực mới cho thị trường TPDN năm 2025

Từ bước đệm tích cực của năm 2024, thị trường TPDN được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng tốc trong năm 2025. Theo các chuyên gia phân tích của MBS, thị trường TPDN năm 2025 đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển mới.

“Trong năm 2025, thị trường TPDN được thúc đẩy bởi sự phục hồi của hoạt động sản xuất kinh doanh và thị trường bất động sản. Cùng với đó, giải ngân vốn đầu tư công được đẩy mạnh trong khi các quy định pháp lý rõ ràng sẽ là những yếu tố cải thiện chất lượng thị trường TPDN cũng như củng cố niềm tin của nhà đầu tư”, chuyên gia MBS nhận định.

Phân tích cụ thể hơn, các chuyên gia MBS cho rằng, đà tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế năm 2025 sẽ là nền tảng hỗ trợ cho sự phục hồi của các ngành như bất động sản, sản xuất công nghiệp. Nhờ đó, tăng trưởng GDP năm 2025 dự báo sẽ đạt mức 7,1% - 7,5%, cao hơn so với mức 7,09% của năm 2024, nhờ đẩy mạnh vốn đầu tư công và sự phục hồi của hoạt động sản xuất.

Đồng thời, năm 2025 là năm cuối cùng của Kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021 -2025, với mức đầu tư công lên đến 791 nghìn tỷ đồng (hiện đang được đề xuất tăng lên mức 875 nghìn tỷ đồng). Các đột phá về thể chế khi các luật như Luật Đầu tư công (sửa đổi), Luật đầu tư,.. có hiệu lực trong năm nay được kỳ vọng sẽ giúp giải quyết các điểm nghẽn và tăng hiệu quả giải ngân trong năm nay.

Bên cạnh đó, môi trường lãi suất hấp dẫn được kỳ vọng sẽ thu hút nguồn vốn nhàn rỗi và thúc đẩy nhu cầu vay vốn để mở rộng hoạt động của các doanh nghiệp.

Một điểm đáng chú ý khác là triển vọng ngành bất động sản – một trong những ngành phát hành trái phiếu lớn nhất trên thị trường - sẽ tích cực hơn trong năm 2025. Cùng với Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) và Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được thông qua trong kỳ họp Quốc hội khóa XV vừa qua, Luật Đất đai (sửa đổi) tiếp tục được thông qua trong kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ 5 đã tạo ra hành lang pháp lý quan trọng cho thị trường bất động sản nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Các chuyên gia MBS cho rằng, Luật Đất Đai (sửa đổi) sẽ có tác động tích cực đến nguồn cung bất động sản dân dụng trong trung – dài hạn nhờ giải quyết vướng mắc trong vấn đề xác định tiền sử dụng đất bằng cách điều chỉnh bảng giá đất phù hợp với giá thị trường. Bước sang năm 2025, thị trường bất động sản dự kiến bước vào chu kì hồi phục nhờ nguồn cung căn hộ dự kiến cải thiện, mặt bằng lãi suất thấp được duy trì và rủi ro thanh khoản giảm khi các doanh nghiệp chủ động giảm tỷ trọng nợ vay.

Tuy nhiên, theo Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, để phát triển kênh TPDN trong dài hạn, yêu cầu cấp thiết đặt ra là cần phải có hệ thống pháp luật, tách bạch giữa ngân hàng đầu tư và ngân hàng thương mại để đảm bảo rủi ro không lan từ thị trường vốn sang thị trường tín dụng.

Bên cạnh đó, trong năm 2025, nhiều dự án hạ tầng quan trọng được triển khai, nhu cầu vốn của các doanh nghiệp là rất lớn. “Do đó, chúng ta cần có chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp trúng thầu những dự án trên tham gia huy động vốn qua kênh TPDN. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp có thể huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả hơn mà còn giúp giảm áp lực lên ngân sách nhà nước cũng như hệ thống ngân hàng”, ông gợi mở.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đình Duy nhấn mạnh, minh bạch hóa thông tin, tăng kỷ luật thị trường sẽ là những yếu tố then chốt để thị trường TPDN phát triển về cả chiều sâu lẫn chiều rộng. Ngoài ra, việc thúc đẩy văn hóa xếp hạng tín nhiệm cũng giúp tăng tính chuyên nghiệp của các doanh nghiệp khi tham gia thị trường.

Một điểm đáng chú ý khác là sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức trên thị trường TPDN còn khá hạn chế. Do đó, để thị trường TPDN phát triển bền vững, cần có sự góp mặt mạnh mẽ hơn từ các quỹ bảo hiểm, quỹ hưu trí và các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp.

“Đây là những nhà đầu tư dài hạn với nguồn vốn lớn, có khả năng tạo nền tảng ổn định cho thị trường. Việc thúc đẩy họ tham gia không chỉ giúp đa dạng hóa nhà đầu tư mà còn nâng cao tính thanh khoản, giảm rủi ro mất cân đối trên thị trường”, ông Duy nhận định.