VN-Index giảm 74 điểm sau hai phiên: Chuyện gì đang xảy ra?

Chỉ số VN-Index tạo đỉnh gần nhất vào ngày 21/8 tại 1.688 điểm – một con số khiến giới đầu tư hơi “giật mình” vì nó tròn trịa đến độ không có phần thập phân, lại mang ý nghĩa phong thủy “nhất lộc phát phát”, đẹp tới mức Tập đoàn Alibaba còn lập hẳn một website thương mại điện tử mang tên 1688 hết sức nổi tiếng.

Sau khi thiết lập con số “hoàn hảo” ấy, VN-Index rơi liền hai phiên liên tiếp, mất tổng cộng 74 điểm. Nhưng mức rơi này vẫn chưa “xi nhê” gì so với mức tăng đầy ngỡ ngàng gần 600 điểm từ mức dưới 1.100 điểm kết phiên 9/4 trong đỉnh điểm khủng hoảng sau tuyên bố áp thuế đối ứng từ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ngay kể cả xét từ mức điểm 1.266,78 mở phiên giao dịch đầu năm 2025, mức tăng cũng đã từng lên tới trên 400 điểm.

Không còn nghi ngờ gì nữa, động lực tăng chính của thị trường chứng khoán Việt Nam tới từ môi trường tín dụng nới lỏng, với việc dư nợ tín dụng tính tới cuối tháng 7/2025 tăng tới hơn 10% so với cuối năm 2024, gần gấp đôi cùng kỳ năm trước đó. Điểm đặc biệt là sự mở rộng nhanh chóng của tín dụng chỉ diễn ra từ trung tuần tháng 3, bởi số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy đến ngày 12/3, tăng trưởng tín dụng chỉ đạt… 1,24%. Điều này là nhằm quyết liệt thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP Việt Nam 8,3 - 8,5% mà Chính phủ đặt ra, hướng tới tăng trưởng GDP trên 10% trong những năm tiếp theo.

Thị trường “uptrend” trong bối cảnh môi trường tín dụng được nới lỏng là hết sức bình thường và hợp lý, tuy nhiên, việc chỉ số VN-Index tăng với tốc độ quá nhanh như vậy đã đẩy định giá của thị trường vượt lên trên mức trung bình 5 năm và 10 năm. Cụ thể, theo dữ liệu từ nền tảng Simplize, tính đến ngày 25/8, chỉ số P/E của thị trường ở mức 14,59 lần, cao hơn mức trung bình 5 năm và 10 năm lần lượt ở mức 13,67 lần và 14,11 lần. 

“Định giá thấp” là một trong những yếu tố khiến nhà đầu tư dài hạn tin tưởng mua vào và nắm giữ bất chấp những biến động trồi sụt của thị trường. Nhưng khi định giá không còn thấp nữa, việc mua và nắm giữ không còn là ưu tiên. Điều này ít nhiều khiến thị trường hụt hẫng vì mất đi một động lực mang tính nền tảng. 

Khi không còn sự hẫu thuẫn của quân bài “định giá thấp”, giờ đây, bên cạnh môi trường tín dụng nới lỏng, đà tăng của thị trường trông chờ vào tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết đi kèm với chu kỳ kinh tế Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh, cùng với đó là sự hỗ trợ từ diễn biến tích cực của thị trường chứng khoán thế giới và khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng.

Tuy nhiên, tăng trưởng lợi nhuận hay chu kỳ kinh tế là các yếu tố cơ bản, có ảnh hưởng đáng kể đến thị trường chứng khoán nhưng không dồn dập, tính bằng quý trở lên. Trong khi đó, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đối mặt với không ít áp lực ngắn hạn: Tỷ giá liên tiếp phá đỉnh, vốn ngoại rút ròng, dư nợ margin ở mức cao, tâm lý nhà đầu tư có phần thỏa mãn, tình hình địa - chính trị thế giới vẫn diễn biến phức tạp.

Như vậy, từ nay đến khi chính thức được nâng hạng (dự kiến vào ngày 7/10/2025), đà tăng của thị trường chứng khoán Việt Nam còn đối mặt với không ít thách thức.