VNDirect: Áp lực trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn gia tăng, thị trường có thể tiếp tục trầm lắng

Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán VNDirect, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý III/2022 giảm mạnh 50,5% so với quý trước và giảm 70,9% so với cùng kỳ, xuống 60.635 tỷ đồng. Trong đó, tỷ lệ trái phiếu phát hành riêng lẻ và công chúng lần lượt là 97,4% và 2,6%.

Trong quý III, tài chính ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 82,5% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ, tương đương 48.683 tỷ đồng (giảm 39,5% so với quý trước, giảm 37,9% so với cùng kỳ).

Các doanh nghiệp có giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ lớn nhất trong quý đều là các ngân hàng, bao gồm: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (6.867 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Phương Đông (6.600 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (4.210 tỷ đồng).

Đáng chú ý, nhóm bất động sản chiếm tỷ tọng 13,7% tổng giá trị phát hành riêng lẻ, tương đương 8.091 tỷ đồng (giảm mạnh 45,9% so với quý II/2022, giảm 90,9% so với cùng kỳ).

Các doanh nghiệp bất động sản phát hành riêng lẻ nhiều nhất trong quý bao gồm, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Du lịch Phú Quốc (2.285,6 tỷ đồng) và Công ty Cổ phần Fuji Nutri Food (1.000 tỷ đồng).

Báo cáo của VNDirect cho thấy các tập đoàn đa ngành chứng kiến sự sụt giảm mạnh nhất về giá trị phát hành riêng lẻ với khoảng 1.500 tỷ đồng (giảm 89,5% so với quý II/2022). Công ty chứng khoán này cho biết Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan là doanh nghiệp đa ngành duy nhất phát hành trong quý này.

Các ngành khác chiếm 1,3% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ trong quý III, tương đương 758 tỷ đồng (giảm 94% so với quý trước). Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Sản xuất và Kinh doanh Vinfast phát hành 300 tỷ đồng với kì hạn 3 năm và Công ty TNHH Khai thác Chế biến Khoáng sản Núi Pháo phát hành 290 tỷ đồng với kì hạn 5 năm.

VNDirect cho biết, ngay từ thời điểm tháng 3/2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chậm lại nhằm chờ đợi Nghị định sửa đổi 153/NĐ-CP/2020 với mục tiêu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư cũng như nâng cao chất lượng của thị trường vốn.

Tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong 9 tháng ước đạt 248.603 tỷ đồng, giảm 43,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó nhóm tài chính ngân hàng chiếm 57,7%, nhóm bất động sản chiếm 15,2%, nhóm tập đoàn đa ngành và các nhóm ngành khác chiếm lần lượt 6,3% và 14,5% tổng giá trị trong 9 tháng.

5 doanh nghiệp phát hành trái phiếu nhiều nhất trong 9 tháng bao gồm 3 ngân hàng và 2 tập đoàn niêm yết trên sàn chứng khoán.

Cụ thể là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (19.872 tỷ đồng), Tập đoàn Vingroup và các công ty con (16.569 tỷ đồng); Ngân hàng TMCP Phương Đông (12.300 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Á Châu (10.450 tỷ đồng).

Áp lực trái phiếu đảo hạn gia tăng, thị trường có thể tiếp tục trầm lắng

Theo VNDirect, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong quý IV/22 đạt mức 58.840 tỷ đồng, (giảm 9,1% so với quý trước; tăng 87,7% so với cùng kỳ). Trong đó, tỷ lệ trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn của ngành bất động sản, tài chính – ngân hàng lần lượt là 34,1% và 32,9%.

Những con số này chỉ bao gồm các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ từ năm 2019 tới nay và không bao gồm các doanh nghiệp phát hành đã thực hiện mua lại trái phiếu trước thời gian đáo hạn.

VNDirect ước tính có khoảng 142.200 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đã được mua lại trong 9 tháng năm 2022.

Trong quý IV, bất động sản tiếp tục là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 34,1% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riếng lẻ trong quý, tương đương 20.071 tỷ đồng (giảm 40,3% so với quý quý III/2022, tăng 65,2% so với cùng kỳ).

Các doanh nghiệp bất động sản có giá trị đáo hạn cao nhất trong quý IV bao gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Sunshine và các công ty con (3.000 tỷ đồng), và Công ty Cổ phần Bách Hưng Vương (2.980 tỷ đồng).

Tài chính ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn thứ hai với 32,9% tổng giá trị đáo hạn trong quý IV/2022, tương đương 19.365 tỷ đồng (giảm 19,4% so với quý III/2022, tăng 130% so với cùng kỳ).

Các tổ chức tài chính có giá trị đáo hạn cao nhất trong quý IV/22 gồm: Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (4.500 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (3.000 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (1.950 tỷ đồng).

Các ngành khác chiếm 33% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong quý IV/22, đạt 19.404 tỷ đồng (tăng 175,8% so với quý III/2022, tăng 80% so với cùng kỳ). Các doanh nghiệp ngoài nhóm bất động sản và tài chính ngân hàng có giá trị đáo hạn cao nhất gồm Công ty Cổ phần TNHH Sản xuất và Kinh Doanh Vinfast (9.010 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Wealth Power (2.880 tỷ đồng) và Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico (2.100 tỷ đồng).

Theo VNDirect, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể tiếp tục trầm lắng trong một vài quý tới. Sự kiện điều tra những sai phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp thể hiện những nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc làm trong sạch thị trường vốn.

Bên cạnh đó, Nghị định 65/2022/NĐ-CP bổ sung sửa đổi cho Nghị định 153 về chào bán trái phiếu riêng lẻ đã chính thức được ban hành. VNDirect cho rằng điều này là một điểm tích cực đối thị trường vốn trong dài hạn vì Nghị định 65 tuy mang định hướng thắt chặt hơn so với nghị định cũ nhưng cũng đã nới lỏng hơn ở một số quy định so với những dự thảo được lấy ý kiến trước đó.

Tuy nhiên, công ty chứng khoán này cho rằng các thành viên thị trường (doanh nghiệp phát hành, doanh nghiệp tư vấn và nhà đầu tư) cần thời gian để điều chỉnh cho phù hợp với những quy định mới. Vì vậy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tiếp tục trầm lắng trong một vài quý tới.

Về phía cung, VNDirect cho rằng tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp có thể phục hồi trở lại từ nửa cuối năm 2023. Nghị định 65 mới cho phép các doanh nghiệp được phát hành trái phiếu doanh nghiệp với mục đích cơ cấu nợ.

“Chúng tôi cho rằng đây là một trong những điểm trọng yếu theo hướng nới lỏng hơn, giúp các doanh nghiệp với mục đích tái cơ cấu nợ (theo đúng quy định) vẫn có thể tiếp cận được với kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp”, chuyên gia VNDirect cho biết.

Về phía cầu, công ty chứng khoán này cho rằng số lượng nhà đầu tư chuyên nghiệp đủ điều kiện sẽ sụt giảm trong ngắn hạn.