Bộ Xây dựng: Bán nhà ở xã hội không đúng đối tượng thì sẽ thu hồi

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2023, trả lời câu hỏi về việc tại một số dự án nhà ở xã hội đang triển khai, nhiều đối tượng trung gian, cò mồi lợi dụng sự khan hiếm của nhà ở xã hội để bán kiếm tiền chênh lệch, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thừa nhận, thời gian qua tại một số dự án ở Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Đắk Lắk… có hiện tượng cò mồi lợi dụng sự khan hiếm nhà ở xã hội đã rao bán trên mạng xã hội.

Theo ông Sinh, trong thời gian qua, các quy định liên quan đến nhà ở xã hội được quan tâm với nhiều chính sách ưu đãi.

Bên cạnh việc ban hành những chính sách ưu đãi, Chính phủ cũng như Quốc hội đã ban hành các pháp luật liên quan đến việc xác định đối tượng thụ hưởng cũng như các điều kiện, tiêu chí công khai, minh bạch, rõ ràng để người có thu nhập thấp được hưởng các ưu đãi từ các chính sách này cũng như nhằm tránh trục lợi chính sách.

Cụ thể, chính sách nhà ở xã hội quy định rất rõ, đối tượng được mua nhà ở xã hội là người có công với cách mạng; người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân; cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức…

Điều kiện để được mua nhà ở xã hội, các đối tượng trên nhưng chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân < 10 m2/người; phải có đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc xác nhận đăng ký tạm trú và giấy xác nhận đóng bảo hiểm xã hội từ 01 năm trở lên tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; không thuộc diện nộp thuế thu nhập cá nhân (tức là ≤ 11 triệu sau khi giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu/người).

"Trong quy định về chính sách nhà ở xã hội, mỗi hộ gia đình, cá nhân chỉ được giải quyết hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần. Đây là điều kiện rất quan trọng", Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh.

Về trình tự tiếp nhận hồ sơ đối tượng được mua nhà ở xã hội, chủ đầu tư nhà ở xã hội có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ, lập danh sách người dự kiến mua nhà ở xã hội gửi Sở Xây dựng.

Sở Xây dựng có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan liên quan (UBND huyện, Thuế, Tài nguyên) kiểm tra danh sách các đối tượng dự kiến được giải quyết mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội. Sở này có trách nhiệm cập nhật danh sách lên Cổng thông tin điện tử của Sở Xây dựng và Bộ Xây dựng để các cơ quan có liên quan có thể kiểm tra, giám sát về đối tượng, điều kiện cũng như đảm bảo mỗi đối tượng chỉ được hỗ trợ nhà ở xã hội một lần. Sau khi xác định danh sách các đối tượng được mua sẽ tiến hành tổ chức bốc thăm để mua nhà ở xã hội.

Như vậy có thể nói, các quy định liên quan mua bán nhà ở xã hội rất đảm bảo công khai, minh bạch và chặt chẽ, tránh trục lợi trong việc thực thi chính sách và đảm bảo đối tượng được mua là đối tượng được thụ hưởng.

Bộ Xây dựng xác định hành vi này là một trong những hành vi chưa đúng các quy định pháp luật về nhà ở, đặc biệt là các chính sách nhà ở xã hội. "Trước tình hình như vậy, thời gian qua Bộ đã có nhiều văn bản yêu cầu các địa phương nơi xảy ra hiện tượng như trên có kiểm tra làm rõ các thông tin tiêu cực mà các cơ quan báo chí, truyền thông phản ánh; trên cơ sở đó có giải pháp khắc phục, chấn chỉnh và xử lý kịp thời. Nếu phát hiện thấy sai phải thu hồi nhà ở xã hội đã bán không đúng đối tượng", Thứ trưởng nói.

Nói về giải pháp lâu dài để khắc phục tình trạng trên, lãnh đạo Bộ Xây dựng đề nghị phải tăng cường đầu tư, phát triển nhà ở xã hội ngay sau khi Thủ tướng phê duyệt đề án 1 triệu nhà ở xã hội cho công nhân giai đoạn 2021 - 2030.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng đã đề nghị các địa phương công bố công khai các điều kiện, tiêu chuẩn, đối tượng được mua nhà ở xã hội; quản lý chặt chẽ, theo dõi việc mua bán loại hình nhà ở này.

Đồng thời, yêu cầu các doanh nghiệp, chủ đầu tư khi thực hiện các dự án xác định đúng đối tượng cũng như tiêu chí cũng như các quy định pháp luật về nhà ở đã đề ra. Đặc biệt, nắm bắt thông tin về việc mua - bán nhà ở xã hội tại dự án của mình, ví dụ mua sau 5 năm mới được bán nhưng bán trước thì phải có biện pháp kiểm tra thường xuyên và ngăn chặn tình trạng này", Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh.