Doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm đất ở nước ngoài

Báo Nikkei Asia (Nhật Bản) ngày 13/7 cho biết, các công ty Trung Quốc đang ráo riết thu mua đất ở khắp nơi trên thế giới, nhất là tại hai khu vực châu Phi và châu Á.

Ước tính, tổng diện tích đất do doanh nghiệp Trung Quốc mua hoặc thuê lại bằng diện tích quốc đảo Sri Lanka và lớn hơn nhiều so với các doanh nghiệp của các nước khác.

Theo Land Matrix, một tổ chức giám sát đất đai châu Âu, doanh nghiệp Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát 6,48 triệu ha đất nông nghiệp, lâm nghiệp và khai thác mỏ trên khắp thế giới từ năm 2011 đến năm 2020.

Con số này vượt xa tổng diện tích mà các công ty Anh, Mỹ và Nhật Bản nắm giữ, với quy mô lần lượt là 1,56 triệu, 860.000ha và 420.000ha.

Các doanh nghiệp Trung Quốc đang đẩy mạnh mua đất ở nước ngoài để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong nước do sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của nước này. Mua đất ở nước ngoài giúp các doanh nghiệp này đảm bảo nguồn cung tài nguyên trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu trở nên eo hẹp.

Ví dụ, tại bang Kachin, miền bắc Myanmar, chuối đang được các doanh nghiệp Trung Quốc trồng quy mô lớn. Những cây chuối cao khoảng 3 m, mọc dày và tỏa bóng sâu trong khu vực rừng trồng.

Theo số liệu của Liên Hợp Quốc, xuất khẩu chuối từ Myanmar đã tăng gấp 250 lần, từ 1,5 triệu USD năm 2013 lên 370 triệu USD năm 2020. Hầu hết sản phẩm được xuất sang Trung Quốc.

Hay như tại Cộng hòa Dân chủ Congo, một quốc gia Trung Phi với phần lớn là rừng. Trong bối cảnh giá gỗ tăng cao, Wan Peng, một công ty Trung Quốc đã vận chuyển số lượng lớn gỗ từ nước này sang Trung Quốc.

Các công ty Trung Quốc cũng đang tích cực mua mỏ khoáng sản. Theo Viện nghiên cứu chính sách công của doanh nghiệp Mỹ (AEIPPR), China Minmetals đã đầu tư 280 triệu USD vào Tanzania, ở miền nam châu Phi năm 2019.

Công ty khai thác kim loại màu Trung Quốc đã rót 730 triệu USD vào hoạt động khai khoáng ở Guinea năm 2020. Các khoản đầu tư được cho là nhằm tăng nguồn cung khoáng sản để sử dụng trong sản xuất nhiều sản phẩm, bao gồm pin cho xe điện.

Theo Nikkei, ngày càng có nhiều lo ngại rằng các nước mới nổi và đang phát triển sẽ rơi vào tầm ngắm của Trung Quốc. Các tác động an ninh cũng đáng lo ngại.

Giáo sư Hideki Hirano tại Đại học Himeji, người nghiên cứu về việc mua lại đất của các nhà đầu tư nước ngoài, cho rằng, các quốc gia lớn khác không nên làm ngơ xu hướng này.

“Các quy định cần được thắt chặt hơn nữa để ngăn chặn tình trạng đất đai bị thâu tóm mất kiểm soát", ông nói.

Một số quốc gia cũng đã đưa ra các biện pháp đối phó với động thái thâu tóm đất của các doanh nghiệp nước ngoài.

Vào tháng 6, Quốc hội Nhật Bản đã ban hành một đạo luật mới nhằm thắt chặt các quy định về thâu tóm và sử dụng đất ở những nơi được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia.

Luật này nhằm vào Trung Quốc, được thiết kế để ngăn chặn các giao dịch mua hoặc thuê đất đáng ngờ của các doanh nghiệp nước ngoài. Luật này nhằm vào Trung Quốc, được thiết kế để ngăn chặn các giao dịch đất đáng ngờ của các doanh nghiệp nước ngoài.

Ví dụ, đã có trường hợp các thực thể nước ngoài sở hữu đất gần căn cứ của Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản ở Chitose, Hokkaido.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, các thực thể nước ngoài đã mua 46ha đất nông nghiệp và 7.560ha đất rừng của nước này.

Ngoài ra, còn có nhiều trường hợp đất thuộc sở hữu trên danh nghĩa của công dân Nhật Bản, nhưng được hỗ trợ bởi các thực thể Trung Quốc, một người có liên hệ với Cơ quan Tình báo An ninh Công cộng cho biết.