Kiểm toán Nhà nước điểm tên loạt ngân hàng nợ xấu tăng cao

Loạt ngân hàng nợ xấu cao, đầu tư chưa hiệu quả

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024.

Cơ quan này đánh giá, năm 2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và thanh khoản hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm cơ bản đảm bảo các chỉ tiêu an toàn, kinh doanh có lãi, tỷ lệ nợ xấu nội bảng dưới 3%.

Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng.

Cơ quan này cho hay, cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, dư nợ tín dụng bất động sản cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư bất động sản tăng 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Trong khi đó, chất lượng tín dụng có chiều hướng suy giảm, tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Đáng chú ý, nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ (chủ yếu tại SCB).

Trong đó, dư nợ của nhóm khách hàng này tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín tăng 536,2%, tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) tăng 110,8%.

Bên cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp.

Chẳng hạn, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) có Công ty Cho thuê tài chính I - Agribank (ALCI) lỗ lũy kế tại 31/12/2023 là 783,1 tỷ đồng. Agribank đã trích lập dự phòng đầu tư tài chính 100% số tiền 172,08 tỷ đồng.

Công ty Cho thuê tài chính II - Agribank (ALCII) đã bị tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động, dù Agribank đã trích lập dự phòng đầu tư tài chính 100% số tiền hơn 294,4 tỷ đồng tại ALCII.

Agribank cũng có khoản đầu tư 10 tỷ đồng vào CTCP Vận tải Vinaconex, nhưng công ty này đã ngừng hoạt động từ năm 2015.

Còn Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) chưa thu hồi được khoản tiền gửi 330 tỷ đồng tại CTCP Tài chính Handico.

Cũng theo kết quả kiểm toán, việc phân loại nhóm nợ tại một số ngân hàng còn chưa chính xác.

Kiểm toán Nhà nước cho hay Co-opBank giảm dư nợ nhóm 1 là 15,4 tỷ đồng, nhóm 3 là 0,09 tỷ đồng, nhóm 4 là 0,18 tỷ đồng; tăng dư nợ nhóm 2 là 13,41 tỷ đồng, nhóm 5 là 2,26 tỷ đồng.

Trong khi Vietcombank giảm dư nợ nhóm 1 là 24,06 tỷ đồng, nhóm 2 là 138,38 tỷ đồng, nhóm 4 là 57,15 tỷ đồng; tăng dư nợ nhóm 3 là 84,51 tỷ đồng, nhóm 5 là 135,08 tỷ đồng.

Sai sót về trình tự, thủ tục cho vay

Kiểm toán Nhà nước cho hay các ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay.

Việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân/tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn. Việc kiểm tra, giám sát sau cho vay cũng chưa đầy đủ...

Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.

NHNN đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành với mức giảm từ 0,5-2%/năm. Nhưng chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 còn trên 4%.

Kết thúc Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ, số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng (bằng 3,04% kế hoạch), một số ngân hàng thương mại hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định 1,75 tỷ đồng.