Bộ Tài chính nói gì trước kiến nghị gỡ khó về vốn cho dự án metro 1 và 2 của TP Hồ Chí Minh?

Mới đây, UBND TP Hồ Chí Minh đã có báo cáo về việc triển khai vốn hợp tác phát triển chính thức (ODA) từ chính phủ Đức cho tuyến metro số 2, đồng thời kiến nghị tháo gỡ về vốn đối với hai tuyến Metro số 1 và 2 đến các Bộ ngành liên quan.

Theo đó, để bảo đảm tiến độ xây dựng 2 tuyến metro số 1 và 2 như đã đề ra, UBND TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép thành phố giải ngân 9,671 tỷ Yên Nhật (khoảng 1.952 tỷ đồng). Theo UBND TP Hồ Chí Minh, nguyên nhân của việc chậm giải ngân là các Bộ ngành có liên quan không thống nhất với nhau về giá trị cấp phát.

Liên quan đến vấn đề này, đối với dự án tuyến metro 1, đại diện Bộ Tài chính cho biết, hiện nay dự án này đang gặp một số vướng mắc vì căn cứ theo quy định, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tính toán phần vốn cấp phát cho Dự án theo VNĐ tại thời điểm phê duyệt Quyết định đầu tư dự án ban đầu, nay áp dụng đồng tiền vay là JPY có chênh lệch.

Về vấn đề tỷ lệ cấp phát/cho vay lại, căn cứ ý kiến đồng thuận của TP Hồ Chí Minh, Bộ Tài chính đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận về tỷ lệ cấp phát dự án là 67,5%/ tổng vốn vay theo tổng mức đầu tư ban đầu, phần tổng mức đầu tư tăng thêm áp dụng cơ chế cho vay lại toàn bộ.

Để thúc đẩy giải quyết dứt điểm vấn đề này, UBND TP Hồ Chí Minh cần thống nhất với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xác định số vốn cấp phát cho Dự án phù hợp với cơ chế tài chính đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Ngay khi Dự án được giao kế hoạch vốn cấp phát và có đề nghị rút vốn, Bộ Tài chính sẽ thực hiện rút vốn.

Đối với dự án tuyến metro số 2, căn cứ các Quyết định của UBND TP Hồ Chí Minh và quyết định của các cấp có thẩm quyền về việc phê duyệt Dự án, Bộ Tài chính đã ký các Hiệp định vay từ các nguồn Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Đầu tư Châu Âu (EIB) và Ngân hàng KfW (Đức) cho Dự án. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện của Dự án là rất chậm, phần lớn giá trị vốn vay đã cam kết phải hủy và mới chỉ giải ngân cho chi phí tài chính (khoảng 40,34 triệu USD), chưa giải ngân cho xây lắp, mua sắm thiết bị. Đến nay, toàn bộ các Hiệp định vay tài trợ Dự án đều đã hết hạn giải ngân/đã hủy.

Đối với việc gia hạn thời gian giải ngân dự án (nguồn vay KfW): Tại thư ngày 5/8/2021 gửi Bộ Tài chính, KfW chỉ đồng ý gia hạn thời hạn giải ngân của phần vốn viện trợ không hoàn lại (đến ngày 30/12/2026). Đối với phần vốn vay, Bộ Tài chính vẫn chưa nhận được ý kiến đồng thuận của KfW về việc gia hạn và điều chỉnh lịch trả nợ gốc.

Bộ Tài chính đã có ý kiến, đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh cập nhật về tiến độ triển khai Dự án đến nay; có ý kiến về các đề xuất của KfW nêu tại thư ngày 5/8/2021; đề xuất ý kiến trao đổi với KfW về trách nhiệm trả phí cam kết đối với phần vốn vay theo quy định của Thỏa thuận vay trong giai đoạn từ khi hết hạn giải ngân vào ngày 30/12/2020 đến khi KfW đồng ý tiếp tục gia hạn thời hạn giải ngân (ở mức 0,25%/năm tính trên số vốn chưa rút) trong trường hợp KfW đồng ý việc gia hạn đối với phần vốn vay.

Căn cứ ý kiến trả lời của UBND TP Hồ Chí Minh về nội dung này, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục trao đổi với KfW về việc gia hạn thời hạn giải ngân khoản viện trợ và khoản vay. Vướng mắc lớn nhất hiện nay là Ban quản lý dự án và UBND TP Hồ Chí Minh chậm trễ trong việc triển khai Dự án và trả lời các kiến nghị của nhà tài trợ.

Theo báo cáo của UBND TP Hồ Chí Minh, hiện nay tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) được dự kiến tổng mức đầu tư dự án hơn 43.700 tỉ đồng, nhưng dự án mới giải ngân hơn 10.340 tỷ đồng trong tổng số 14.333 tỷ đồng vốn ODA từ trung ương.

Ngoài ra, còn hơn 4.000 tỷ đồng vốn ODA chưa giải ngân thuộc 2 thỏa thuận vay đã ký gồm: thỏa thuận vay VN11-P7 (8,647 tỷ Yên Nhật) và thỏa thuận vay VN15-P5 (9,167 tỷ Yên Nhật). Do đó, UBND TP HCM đã kiến nghị cho phép TP HCM giải ngân 9,671 tỷ Yên Nhật (khoảng 1.952 tỷ đồng).

Ngoài ra, UBND TP Hồ Chí Minh cũng báo cáo việc triển khai vốn ODA từ chính phủ Đức cho tuyến metro số 2 đến các Bộ ngành liên quan. Trong đó, sớm xem xét, thẩm định vay lại, làm cơ sở để thành phố triển khai khoản vay bổ sung với Ngân hàng Tái thiết Đức.