Bộ trưởng Tài chính: Gói chính sách tài khóa được điều hành linh hoạt
Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, trong 2 ngày 8-9/11, Quốc hội họp tập trung tại Nhà Quốc hội ở Thủ đô Hà Nội, thảo luận về Kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội (KTXH) năm 2021; dự kiến kế hoạch phát triển KTXH năm 2022, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thời gian qua, chính sách tài khóa được điều hành linh hoạt.
Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, dưới dự lãnh đạo, điều hành của Chính phủ, nhiệm vụ thu – chi ngân sách nhà nước năm 2021 có thể nói là hoàn thành, thu ngân sách nhà nước vượt dự toán đề ra, chi ngân sách đảm bảo bám sát dự toán và bội chi ngân sách nhà nước đảm bảo theo quy định, ở mức 4% GDP theo nghị quyết của Quốc hội.
Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành một loạt chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, cũng như phòng chống dịch bệnh với tổng mức khoảng 200 nghìn tỷ đồng.
Riêng Nghị định số 52/2021/NĐ-CP đã giãn, giảm thuế cho doanh nghiệp khoảng 115 nghìn tỷ đồng; Nghị định 92/2021/NĐ-CP giảm khoảng 21,3 nghìn tỷ đồng. Quỹ vaccine phòng COVID-19 đã huy động được gần 9 nghìn tỷ đồng. Theo Bộ trưởng, thời gian qua, chính sách tài khóa được điều hành linh hoạt.
Nếu hỗ trợ 5 năm, chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế
Về ý kiến cho rằng, dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách. Theo Bộ trưởng dư địa không còn nhiều, vì giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, thì giai đoạn 2021-2025 dự kiến vay 3.068.000 tỷ đồng, gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.
Nợ công vào năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa nợ công đến năm 2025 theo đánh giá khoảng 57,9% GDP, nhưng là GDP cũ, tức là vượt ngưỡng 55%. Nếu tính theo GDP mới là 45,6%,
Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng là 45%.
“Tuy nhiên, chúng tôi rất ủng hộ các gói kích cầu để thúc đẩy kinh tế phát triển, sau đó quay trở lại thu ngân sách và sẽ giảm bội chi trong các năm sau. Như vậy, trong các giai đoạn chúng ta vẫn đảm bảo được mục tiêu đề ra”, Bộ trưởng nói và cho biết: “Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu thông qua hỗ trợ lãi suất, mỗi năm khoảng 20 nghìn tỷ đồng, 2 năm là 40 nghìn tỷ đồng. Nếu hỗ trợ 5 năm thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế. Sau đó, tạo việc làm, thúc đẩy kinh tế, tạo nguồn thu cho ngân sách, giảm bội chi cho giai đoạn sau”.
Mong các địa phương giàu hết sức thông cảm, vì phải lo cho 47 tỉnh nghèo
Về tỷ lệ điều tiết của TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai: Đối với TPHCM, giai đoạn 2017-2021 tỷ lệ điều tiết là 18% và năm đó tổng chi ngân sách là 60.369 tỷ đồng, bình quân 7,1 triệu đồng/đầu người, thì đến năm 2021 tổng chi là 69.092 tỷ đồng, tức là bình quân 7,4 triệu đồng/đầu người. Đến năm 2022, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, chúng ta xây dựng là 84.121 tỷ đồng, bình quân 8,8 triệu đồng/đầu người. Như vậy, chênh lệch cao hơn so với năm ngoái là 15.029 tỷ đồng. “Quan trọng không phải tỷ lệ điều tiết, mà mức chi không thấp hơn năm trước”, Bộ trưởng nói.
Đối với Đồng Nai, năm 2017, chi ngân sách là 17.426 tỷ đồng, tỷ lệ điều tiết là 47%, đến năm 2021 là 19.721,6 tỷ đồng, bình quân là 61 triệu đồng/người, năm 2022 là 21.257,3 tỷ đồng, bình quân 65 triệu đồng/người, chênh lệch cao hơn là 1.535,7 tỷ đồng. Đồng Nai có tiềm năng phát triển quỹ đất do hạ tầng tăng lên. Trong tỷ lệ điều tiết không tính tiền thu từ xổ số và tiền thu từ đất. Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với 109 nghìn tỷ đồng và một số hạ tầng do ngân sách Trung ương đã quyết trong kế hoạch đầu tư công là 11,2 nghìn tỷ đồng.
“Cho nên mong các địa phương giàu hết sức thông cảm, vì phải lo cho 47 tỉnh nghèo. Hiện có tỉnh nghèo hiện nay có Đoàn Đại biểu Quốc hội chưa có xe ô tô và lãnh đạo tỉnh vẫn đi xe đã sử dụng 20 năm và cơ sở hạ tầng kém”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay.
Còn ưu đãi đối với khu công nghiệp sinh thái, theo Bộ trưởng, hiện đã có cơ chế về vấn đề này. Đối với khu kinh tế, hiện đã có 395 khu kinh tế và khu công nghiệp, đã có chính sách ưu đãi, như: ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% trong 15 năm và miễn 4 năm và giảm 5% của 9 năm tiếp theo… và một số chính sách khác.
Không thể tăng dự toán thu dầu thô
Về ý kiến tăng dự toán thu dầu thô, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính “không thể tăng được”, là do sản lượng thực tế hàng năm, từ 2016-2020 đã giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm, tương ứng 11% và sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên, do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao nên khó tăng sản lượng.
Về thuế phân bón, Bộ Tài chính đã trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ, sẽ hoàn thiện cùng với hoàn thiện Luật thuế, bởi hiện nay thuế 0%, nên doanh nghiệp sản xuất trong nước thiệt hại do không được hưởng hoàn thuế đầu vào. Do đó, Bộ Tài chính đang nghiên cứu tham mưu đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng mặt hàng phân bón lên 5%.
Đối với ý kiến đề nghị cần tăng tính chủ động của ngân sách Trung ương, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, Bộ Chính trị đã giao Chính phủ xây dựng đề án phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ đạo của ngân sách Trung ương và tính chủ động của ngân sách địa phương đồng thời sửa Luật Ngân sách nhà nước vào thời gian tới.
Không thể tăng dự toán thu dầu thô
Về ưu đãi đối với khu công nghiệp sinh thái, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, đã có cơ chế. Đối với khu kinh tế, hiện nay cả nước có 18 khu kinh tế và 377 khu công nghiệp, tổng cộng là 395. Các khu này đã có chính sách ưu đãi như ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn 4 năm, giảm 5% của 9 năm tiếp theo, cùng một số chính sách khác.
Về đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, Bộ trưởng Tài chính khẳng định, “không tăng được”. Lý do ông nêu lên là, sản lượng thực tế hằng năm, từ giai đoạn 2016-2020 chúng ta giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm (tương ứng 11%) và sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao, cho nên rất khó để tăng sản lượng.
Về tăng tính chủ động của ngân sách trung ương, hiện nay Bộ Chính trị đã giao cho Chính phủ xây dựng đề án phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ đạo của ngân sách trung ương và tính chủ động của ngân sách địa phương, đồng thời sẽ sửa Luật Ngân sách vào thời gian tới.
Liên quan đến ý kiến thu ngân sách năm 2022 chỉ 3,4% và tỷ lệ huy động là 15,1%, thấp hơn so với kế hoạch, Bộ trưởng Tài chính giải trình, có những giai đoạn đột xuất, bất thường và các cơ chế, chính sách thay đổi thì tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP. Thực tế giai đoạn năm 2011-2012, tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,25% nhưng thu ngân sách chỉ đạt 2,2%. Hay năm 2020, GDP tăng 2,91%, nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%, trong đó khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ. “Chúng tôi cũng đã thảo luận với các bộ, ban, ngành và các địa phương rất kỹ, xin đại biểu hết sức ủng hộ”, Bộ trưởng bày tỏ.
Nêu lên các cơ sở tăng thu ngân sách năm 2021, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, thu nội địa tăng lên 7.200 tỷ đồng từ phát sinh của năm 2020 trở về trước, truy thu thuế nhà thầu của Formosa được 2.257 tỷ đồng, xử lý thu chênh lệch giá khí trong bao tiêu sản phẩm 2.457 tỷ đồng, thu ngân sách đối với các khoản khác là 2.500 tỷ đồng và phát sinh đột biến 2.997 tỷ đồng tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ. Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp tăng lên 22.800 tỷ đồng như chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn và các hoạt động lắp ráp xe ôtô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12 ngàn tỷ đồng, thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.500 tỷ đồng.
Kết thúc phát biểu của mình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc rất mong được sự ủng hộ, giúp đỡ và phản ánh kịp thời của đại biểu Quốc hội và cử tri để hoàn thiện và tham mưu cho Chính phủ lãnh đạo tài chính, ngân sách, quản lý chính sách tài khóa một cách có hiệu quả nhất, thúc đẩy kinh tế phát triển.