Người mua nhà vẫn “khó an cư”, lãi suất ưu đãi chưa đủ hấp dẫn?

Tại sao người mua nhà vẫn “ngại vay”?

Thời gian gần đây, giá nhà ở trên địa bàn cả nước liên tục tăng cao, cụ thể trong giai đoạn 2019 – 2024, giá căn hộ tăng trung bình 11%/năm, trong khi thu nhập bình quân của lao động trẻ chỉ tăng 5 – 7%. Khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày càng bị nới rộng, khiến khả năng sở hữu nhà của người dưới 35 tuổi trở nên ngày càng mong manh. Do đó, mức lãi suất ưu đãi sẽ giúp giảm gánh nặng trả nợ hàng tháng, tạo điều kiện cho người trẻ dễ dàng tiếp cận tín dụng hơn.

Theo ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, đây là bước đi đúng hướng trong bối cảnh thị trường BĐS đang cần phục hồi nhưng lại thiếu lực cầu thực. Nếu có thêm dòng tiền ưu đãi đến từ nhóm người trẻ mua nhà, các chủ đầu tư sẽ có thêm động lực để điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, giảm dần sự lệch pha cung – cầu như hiện nay.

Tuy nhiên, dường như mức lãi suất ưu đãi này vẫn chưa thực sự hấp dẫn người vay.

Anh Minh (29 tuổi, quê Hưng Yên) cũng cho rằng việc lãi suất ưu đãi chỉ áp dụng trong một thời gian ngắn sẽ vẫn khiến người vay phải đối mặt với áp lực tài chính, trong bối cảnh lãi suất vay thường biến động theo thời gian.

"Với vợ chồng trẻ, thu nhập thường chỉ khoảng 30 triệu đồng/tháng, trừ đi các khoản sinh hoạt phí và chi tiêu gia đình, số tiền còn dư lại cũng không đáng bao nhiêu. Trong khi số tiền gốc và lãi phải trả hàng tháng đều từ khoảng 15 triệu đồng trở lên, đây là số tiền mà không phải gia đình trẻ nào cũng gánh được. Vì vậy, nhiều người chấp nhận đi thuê nhà, thay vì còng lưng lo lãi trả ngân hàng", anh Minh nói.

Đánh giá về mức lãi suất này, TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, nếu chỉ áp dụng ưu đãi trong vài tháng đầu thì sẽ rất khó giúp người trẻ mua được nhà, thậm chí còn có thể làm sai lệch tính toán về tài chính của họ.

Hơn nữa, mức lãi suất này cũng chưa thực sự hấp dẫn. Ông phân tích, một người có thu nhập là 100 đồng thì tỷ lệ an toàn nhất là 50%, tức là có 50 đồng để trả cho ngân hàng, còn 50% thu nhập để sinh hoạt hoặc trả thuế.

"Với lãi suất hiện tại và với thu nhập của các bạn trẻ thì thường tỷ lệ này có thể lên đến 70 hay thậm chí 80%. Tỷ lệ càng cao thì càng mất an toàn. Do đó, nhiều bạn trẻ ngại vay tiền ngân hàng để mua nhà là điều dễ hiểu vì họ còn phải tính toán đến khả năng trả nợ", ông Hiếu cho biết.

Nhiều vấn đề cần giải quyết

Theo các chuyên gia, để người trẻ có thể tiếp cận được gói tín dụng ưu đãi mua nhà, trước hết ngân hàng cần đưa ra mức lãi suất hợp lý. Không chỉ lãi suất, thời hạn vay cũng cần được kéo dài lên 20 - 30 năm, nhằm giảm áp lực trả nợ hàng tháng.

Ngoài gói lãi suất, theo các chuyên gia, để người trẻ mua được nhà thì một điều quan trọng nữa là phải cân đối nguồn cung trên thị trường. Các doanh nghiệp bất động sản cần tập trung cơ cấu nguồn cung, phát triển nhà ở phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của người dân.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cho rằng lãi suất vay không phải là yếu tố chính thúc đẩy người trẻ đi mua nhà hay không. Nhiều người chưa mặn mà đi vay là do giá bất động sản đang quá cao, vượt khả năng tài chính số đông. "Lãi suất giảm nhưng không có sản phẩm phù hợp để mua, người dân cũng không có nhu cầu vay vốn", ông đánh giá.

Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc Batdongsan khu vực miền Nam, thông tin năm qua, có khoảng 56% người tìm mua nhà trên nền tảng mong muốn mua chung cư giá dưới 2 tỷ đồng. Tuy nhiên, số lượng căn hộ rao bán ở tầm giá này trên thị trường chỉ có 17%. TP HCM hiện có 12 dự án đang mở bán, trong số đó giá dưới 60 triệu đồng mỗi m2 chỉ 3 dự án, còn lại từ 88-250 triệu đồng mỗi m2. Với giá này không có nhiều lựa chọn cho người trẻ, người có thu nhập trung bình, thấp mua nhà.

Theo ông Tuấn, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam năm 2024 từ 9,5 triệu đồng. Tính theo giá nhà hiện nay, một căn chung cư 60 m2 có giá khoảng 4 tỷ đồng, dù trong điều kiện lãi suất ưu đãi dài hạn 7-8%, một người trẻ cần tích cóp ít nhất 30 năm mới mua được.

Bàn về giải pháp tăng cơ hội mua nhà cho người trẻ, Tiến sĩ Cấn Văn Lực gợi ý bên cạnh yếu tố ưu đãi lãi suất, các doanh nghiệp cần phấn đấu giảm hoặc bình ổn giá bất động sản ở một số dự án, phân khúc thông qua các hình thức khuyến mại phù hợp, chấp nhận biên lợi nhuận nhỏ hơn nhưng bền vững. Doanh nghiệp cần cơ cấu nguồn cung, tập trung vào phát triển sản phẩm phù hợp nhu cầu an cư lâu dài của đại bộ phận người dân.