Tương lai tài sản số Việt Nam: Đừng để pháp lý kìm hãm sự sáng tạo

Trong bối cảnh thị trường tài sản số Việt Nam đã hội tụ đủ ba lực đẩy, bao gồm nhu cầu của nhà đầu tư, sự dịch chuyển của dòng vốn và sự nhập cuộc của các bên liên quan, điều quan trọng nhất là đảm bảo pháp lý không trở thành bộ khung kìm hãm dòng chảy sáng tạo. Nếu đi đúng hướng, việc Việt Nam trở thành trung tâm tài sản số trong khu vực sẽ không còn là mục tiêu phải gắng sức đạt được, mà sẽ đến như một hệ quả tất yếu.

Ông Mai Huy Tuần, Tổng giám đốc SSI Digital  
Ông Mai Huy Tuần, Tổng giám đốc SSI Digital  

Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội chính thức thông qua đã lần đầu tiên đưa tài sản số bước ra khỏi “vùng xám” pháp lý, tạo nền móng cho việc hình thành một thị trường minh bạch, ổn định. Đây là bước đi mang tính bản lề trong bối cảnh tài sản số đang dần trở thành một phần quan trọng của nền kinh tế số, với hơn 21 triệu người Việt Nam được ghi nhận đã sở hữu loại hình tài sản này.

Để nhận diện những lực đẩy cần thiết cho sự tăng trưởng của thị trường tài sản số, Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Mai Huy Tuần, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ số SSI (SSI Digital), một trong những đơn vị tiên phong đầu tư công nghệ số tại Việt Nam.

Ông nhận định thế nào về quy mô và mức độ phát triển của thị trường tài sản số Việt Nam hiện nay? Những yếu tố nào đang thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường này, thưa ông?

Ông Mai Huy Tuần: Chúng tôi nhìn thị trường tài sản số Việt Nam như một mảnh đất đang được khai phá, nơi sự quan tâm đang lớn dần lên từ nhiều phía: nhà đầu tư, doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý. Tuy chưa định hình đầy đủ về mặt pháp lý nhưng về mặt hành vi, tài sản số đã và đang hiện diện ngày càng rõ trong suy nghĩ và hành động của người dân, nhất là giới trẻ.

Dễ thấy nhất là việc ngày càng nhiều người hiểu và sử dụng ví điện tử, quan tâm đến khái niệm token hóa, stablecoin hay dữ liệu số. Tất cả những điều đó cho thấy thị trường đã hình thành nền tảng cơ bản, chỉ còn thiếu một số khớp nối để trở nên đầy đủ và vững vàng hơn.

Chúng tôi cũng nhận thấy ba lực đẩy chính đang thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài sản số. Thứ nhất là nhu cầu tự nhiên của xã hội trẻ ưa thích công nghệ và không ngại thử nghiệm. Thứ hai là sự dịch chuyển bối cảnh đầu tư trong nước, khi ngày càng có nhiều người đi tìm một kênh đầu tư mới, linh hoạt, có thể cá nhân hóa. Và cuối cùng là sự nhập cuộc ngày càng chủ động hơn của các định chế, từ ngân hàng, công ty chứng khoán đến các doanh nghiệp công nghệ.

Khi những lực đẩy này gặp nhau, một thị trường đủ sức hình thành mà không cần quá nhiều hiệu ứng bên ngoài.

Theo ông, việc xây dựng sàn giao dịch tài sản số quốc gia sẽ ảnh hưởng thế nào đến hành vi đầu tư của người dân? Liệu dòng tiền có thực sự từ các sàn quốc tế quay trở lại Việt Nam không?

Ông Mai Huy Tuần: Tâm lý đầu tư luôn gắn với cảm giác an toàn. Khi có một nền tảng được vận hành trong nước, với khung pháp lý rõ ràng, người dùng sẽ có thêm lý do để ở lại, hoặc quay về. Điều đó không phải vì ràng buộc, mà đơn giản là vì họ thấy tiện lợi, minh bạch và đáng tin.

Chúng tôi không nghĩ sẽ có một sự dịch chuyển ồ ạt hay thay đổi hành vi ngay lập tức. Nhưng một khi có sàn trong nước đáp ứng được nhu cầu thực chất, từ trải nghiệm người dùng, tính thanh khoản, cho tới khả năng tích hợp với hệ sinh thái quốc tế, thì dòng tiền sẽ tự điều tiết. Nhà đầu tư sẽ lựa chọn nơi mà họ cảm thấy thoải mái và lâu dài hơn, không nhất thiết phải là trong hay ngoài nước, mà là nơi đúng với kỳ vọng.

Trong quá trình chuẩn hóa thị trường, ông đánh giá thế nào về mức độ chuyên nghiệp hóa của các nền tảng, cộng đồng và nhà đầu tư tài sản số trong nước hiện nay?

Ông Mai Huy Tuần: Thị trường tài sản số Việt Nam những năm gần đây đã thay đổi đáng kể. Từ chỗ bị xem như một sân chơi thử nghiệm, giờ đây nhiều tổ chức và cá nhân đã tiếp cận nó một cách rất nghiêm túc. Những cộng đồng đầu tư đã dần vượt khỏi các diễn đàn lướt sóng ngắn hạn, bắt đầu quan tâm đến câu chuyện quản trị, phát triển sản phẩm và ứng dụng thực tế.

Chúng tôi thấy rõ sự trưởng thành của thị trường qua hai điểm. Một là các startup công nghệ Việt Nam đang phát triển các sản phẩm token hóa gắn với giá trị thực, không đơn thuần chỉ là tài sản ảo. Hai là nhà đầu tư ngày nay có xu hướng đọc kỹ hơn, chọn lọc hơn và kiên nhẫn hơn với các dự án có định hướng dài hạn.

Dù vẫn còn khoảng cách để đạt tới sự chuyên nghiệp toàn diện, nhưng xu hướng hiện tại rất đáng khích lệ. Sự chuyển dịch này không ồn ào, nhưng ổn định. Đó là điều đáng quý với một thị trường còn đang trong giai đoạn hình thành cấu trúc.

Nếu đi đúng hướng, việc Việt Nam trở thành trung tâm tài sản số trong khu vực sẽ không còn là mục tiêu phải gắng sức đạt được, mà sẽ đến như một hệ quả tất yếu.  
Nếu đi đúng hướng, việc Việt Nam trở thành trung tâm tài sản số trong khu vực sẽ không còn là mục tiêu phải gắng sức đạt được, mà sẽ đến như một hệ quả tất yếu.  

Theo ông, đâu là những điều nên được ưu tiên trong hành lang pháp lý, để thị trường tài sản số có thể phát triển ổn định, nhưng vẫn mở ra không gian cho đổi mới?

Ông Mai Huy Tuần: Một thị trường lành mạnh cần một bộ quy tắc rõ ràng nhưng cũng đủ linh hoạt để không kìm hãm sáng tạo. Trong lĩnh vực tài sản số, điều đó càng đúng, bởi bản thân công nghệ blockchain sinh ra đã mang tính phi tập trung và đổi mới theo từng chu kỳ rất nhanh.

Chúng tôi cho rằng, điều quan trọng nhất lúc này là xây dựng được những khung pháp lý đủ rõ để người làm nghiêm túc có thể yên tâm phát triển. Ba yếu tố nên được ưu tiên là: xác định rõ danh mục tài sản số đang tồn tại và giao dịch, cho phép thử nghiệm trong không gian được kiểm soát và tạo ra một cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng để thông tin không bị rơi vào khoảng trống.

Pháp lý không cần đi trước thị trường, nhưng cũng không nên đứng ngoài thị trường. Khi chính sách được xây dựng trên thực tiễn, với sự lắng nghe lẫn nhau thì rủi ro sẽ được kiểm soát mà không đánh mất đi cơ hội.

Ông kỳ vọng gì về thị trường tài sản số Việt Nam trong 3-5 năm tới? Liệu Việt Nam có thể trở thành trung tâm tài sản số của khu vực?

Ông Mai Huy Tuần: Chúng tôi không đặt mục tiêu trở thành “trung tâm” theo nghĩa hình thức. Điều đáng nói hơn là xây dựng được một thị trường có bản sắc, nơi mà tài sản số không bị nhìn bằng ánh mắt ngờ vực, mà được hiểu đúng, quản lý đúng và vận hành một cách trật tự.

Trong 3-5 năm tới, nếu mọi thứ đi đúng hướng, Việt Nam có thể có một thị trường tài sản số ổn định và đáng tin cậy. Nơi đó, doanh nghiệp trong nước có thể phát hành tài sản số gắn với giá trị thật, nhà đầu tư cá nhân có thể giao dịch minh bạch và được bảo vệ, còn các công ty công nghệ có thể sáng tạo mà không bị bó buộc bởi sự mơ hồ.

Nếu làm được điều đó, việc trở thành một điểm đến trong khu vực không phải là điều cần phải cố đạt cho bằng được mà sẽ đến như một hệ quả tự nhiên. Vì bản chất của niềm tin thị trường là vậy: khi bạn làm đúng và bền bỉ, mọi người sẽ tự tìm đến.

Trân trọng cảm ơn ông về cuộc trao đổi!

Thái Hà (thực hiện)

Theo VietnamFinance